Bio-identieke hormonen? Zijn deze echt helemaal natuurlijk?

Je hebt het vast al eens voorbij zien komen: bio-identieke hormonen. Het klinkt bijna alsof je een potje natuur opendoet.

Bio = natuurlijk, dus dat moet wel gezond(er) zijn, toch?

Ik gebruik zelf liever de term chemisch identieke hormonen, omdat dat simpelweg beschrijft wat het is: hormonen die in het lab worden gemaakt en dezelfde moleculaire structuur hebben als de hormonen die je lichaam zelf produceert. Ze zijn dus niet natuurlijker dan andere hormonen. Chemisch identiek is wat mij betreft vooral eerlijker taal. Woorden doen ertoe, zeker als ze verwachtingen en beelden oproepen die niet helemaal kloppen.

Voordat we verder gaan, wil ik één ding (of eigenlijk twee) heel helder neerzetten.

Sommige vrouwen gaan krachtig door de overgang

Er zijn best veel vrouwen die zónder welke vorm van hormoontherapie dan ook uitstekend, vitaal en krachtig door de overgang gaan. Ons lichaam is evolutionair gezien prima toegerust op deze fase. We beschikken over slimme back-ups: buikvet dat oestrogenen kan omzetten, perifere weefsels die nog lang oestrogeenachtige stoffen produceren en het oestroboom (onze bacterien in de darmen) dat helpt bij het recyclen van oestrogenen. De overgang is dus geen biologisch falen. Het is geen defect. Het is een fysiologische fase waar ons lijf oplossingen voor heeft.

En sommige vrouwen ervaren veel klachten

En tegelijkertijd zijn er ook veel vrouwen die wél klachten ervaren, soms zeer ernstig en die gelukkig baat kunnen hebben bij medicatie, waaronder hormonen. Dat is winst, geen zwaktebod. De realiteit ligt niet in het ene kamp of het andere, maar ergens er tussenin.

Zijn wij gemaakt voor de overgang?

Er is nog een misverstand dat ik vaak voorbij zie komen: dat vrouwen “niet gemaakt zouden zijn” voor de overgang. Dat we evolutionair bedoeld waren om vóór die tijd te overlijden. Dat klopt simpelweg niet. Ook vroeger bereikten vrouwen regelmatig de menopauze, niet allemaal, maar zeker niet nooit. Bovendien lijkt de overgang een duidelijke evolutionaire functie te hebben

(De ‘grandmother hypothesis’ stelt dat vrouwen evolutionair gezien juist lang ná de overgang blijven leven, omdat ze als grootmoeder de overleving en gezondheid van hun kleinkinderen vergroten. In plaats van zelf nog kinderen krijgen, verschuift hun biologische rol naar zorg, kennis en ondersteuning. Iets wat voor de hele familie voordeel oplevert.)

Wat zijn chemisch identieke hormonen?

Laat me eerst even uitleggen wat chemisch identieke hormonen eigenlijk zijn. Chemisch identieke hormonen zijn hormonen die qua moleculaire structuur exact gelijk zijn aan de hormonen die je eigen lichaam aanmaakt. Ze worden gemaakt uit plantaardige grondstoffen, zoals diosgenine uit wilde yam of soja. In het laboratorium worden deze voorlopers vervolgens via meerdere chemische stappen omgezet in moleculen die identiek zijn aan lichaamseigen oestradiol, progesteron of testosteron.

Wat is hormoontherapie eigenlijk? 

Hormoontherapie in de overgang betekent dat je lichaam tijdelijk extra hormonen krijgt die lijken op of verwant zijn aan de hormonen die je zelf minder gaat produceren. Het doel is niet om de tijd terug te draaien, maar om klachten te verminderen, kwaliteit van leven terug te brengen en soms ook preventief te werken.

Bio-identiek oftewel chemisch identiek of ook wel Body Identical

De vorm die tegenwoordig het meest besproken wordt, is de chemisch identieke variant. (die dus ook wel bio-identiek wordt genoemd, maar ik dus liever chemisch identiek noem) Hormonen die in het laboratorium zo worden gemaakt dat ze moleculair identiek zijn aan de hormonen die je lichaam zelf aanmaakt. Ze hebben dus dezelfde structuur, dezelfde “sleutel”, om op hormonale receptoren te passen. Ze worden gemaakt uit plantaardige grondstoffen, zoals diosgenine uit wilde yam of soja. Die grondstoffen zijn géén hormonen, maar bouwstenen die in meerdere chemische stappen worden omgezet tot oestradiol, progesteron of testosteron.

Omdat de structuur gelijk is aan die van je eigen hormonen, herkent je lichaam deze vorm vaak gemakkelijker dan andere varianten. Je lever en afweersysteem hoeven minder aanpassingen te doen, wat voor sommige vrouwen betekent dat ze deze hormonen prettiger verdragen. Tegelijk blijft één ding belangrijk: alles wat van buiten naar binnen komt voeding, supplementen, medicijnen én hormonen wordt door je lichaam beoordeeld. Ook chemisch identieke hormonen zijn dus gewoon geneesmiddelen.

In Engelstalige landen worden chemisch identieke hormonen soms body identical genoemd, omdat de moleculaire structuur overeenkomt met de hormonen die je lichaam zelf maakt. Maar ook die term maakt ze nog niet natuurlijk.

Helpt hormoontherapie?

Hormoontherapie wordt vaak ingezet om overgangsklachten te verminderen. Veel vrouwen merken dat hun slaap verbetert, dat hun stemming stabiliseert of dat ze zich meer zichzelf voelen. Voor sommigen duurt het enkele weken tot maanden voordat ze echt verschil merken. Soms moet de dosering tussentijds worden aangepast. Maar er zijn ook vrouwen bij wie hormoontherapie weinig doet of bij wie klachten juist toenemen. Dat kan te maken hebben met de vorm, de hoeveelheid, de manier van toedienen of simpelweg met hoe hun lichaam reageert op externe hormonen. Het blijft altijd persoonlijk.

Ben ik voor of tegen hormoontherapie?

Die vraag krijg ik opvallend vaak. Maar eerlijk gezegd: ik ben niet “voor” en ik ben niet “tegen”. Hormoontherapie is geen geloofssysteem en geen kamp waarin je moet kiezen. Het is een hulpmiddel. Voor sommige vrouwen is het een enorme opluchting: ze slapen beter, voelen zich stabieler, hebben meer energie en merken dat de mist in hun hoofd optrekt. Voor anderen werkt het juist averechts en voelen ze zich onrustiger, krijgen ze hoofdpijn of merkt het lichaam simpelweg: dit past niet bij mij.

Het gaat mij nooit om de vraag óf je het gebruikt, maar om wat jouw lichaam nodig heeft om weer in balans te komen. Dat is voor iedereen anders en hangt af van je klachten, je omstandigheden, je herstelvermogen en de manier waarop jouw systeem reageert op extra hormonen.

Welke vormen van hormoontherapie zijn er?

Er zijn grofweg twee categorieën hormonen die gebruikt worden tijdens de overgang. De eerste zijn de chemisch identieke hormonen: dat zijn de hormonen die moleculair exact lijken op die van je eigen lichaam. De tweede categorie bestaat uit synthetische hormonen, die erop lijken maar bewust net anders zijn opgebouwd. Door die verschillen kunnen synthetische hormonen bijvoorbeeld langer werkzaam zijn, beter worden opgenomen of juist een andere uitwerking hebben dan de chemisch identieke variant.

In de praktijk zie ik vrouwen die uitstekend reageren op chemisch identieke hormonen en vrouwen die juist op synthetische hormonen veel stabieler zijn. Er is geen universeel “beste” keuze. Alleen de keuze die het beste past bij jóuw lichaam.

Een verhaal uit mijn praktijk

Laatst sprak ik een vrouw die ervan overtuigd was dat chemisch identieke hormonen (zij noemde het dus bio-identieke hormonen) voor haar de enige gezonde keuze waren. Ze had online veel gelezen en was ervan overtuigd dat “natuurlijk = veilig”. Maar in haar geval werkte het helemaal niet. Ze voelde zich onrustiger en minder stabiel. Toen we samen haar volledige plaatje bekeken, dus haar slaap, voeding, stress, beweging én de hormonen, bleek dat een andere aanpak beter paste bij haar lichaam. Het was voor haar een opluchting om te ontdekken dat bio (chemisch) identiek niet automatisch staat voor “beter” of “puur natuur”.

Hormonen als waardevol hulpmiddel

Hormonen kunnen een waardevol hulpmiddel zijn of ze nu chemisch identiek, synthetisch of iets anders zijn, maar ze zijn nooit het hele verhaal. Je lichaam functioneert als één systeem, waarin slaap, voeding, beweging, stress, herstel en verbinding een grote rol spelen in hoe je je voelt. Sommige vrouwen floreren op hormonen. Andere vrouwen hebben ze helemaal niet nodig. De kunst is om uit te zoeken waar jij zit in dat spectrum.

Voorbereiding op hormonen

Laat je vooral goed informeren als je keuzes maakt over hormoontherapie. Niet omdat je het “goed” of “fout” kunt doen, maar omdat heldere informatie rust geeft. Soms komt die van een arts, soms van een overgangsconsulent, soms van iemand zoals ik die je meeneemt in de logica van je lijf. Elke vorm van hormoontherapie heeft voor- en nadelen, welke voor jou relevant zijn, hangt af van je gezondheid, je voorgeschiedenis en hoe jouw lichaam reageert en juist daarom is goede begeleiding zo waardevol.

Zoals je misschien wel weet ben ik wetenschapper, expert op het gebied van vrouwengezondheid, hormoonexpert en kan ik goed uitleggen (ook handig!).

In mijn 1 op 1 begeleiding, breng ik leefstijl, fysiologie, hormonen, herstel en gedrag samen. En mijn Overleef De Overgang Methode helpt veel vrouwen begrijpen hoe hun lichaam werkt, wat hun opties zijn en welke keuzes daarbij passen. Dat geeft rust, overzicht en nuance.

Of je nu kiest voor 1 op 1 begeleiding of de ODO-methode…. Het gaat erom dat we samen de puzzel leggen zodat je weer grip en vertrouwen in je lichaam krijgt.

Je hoeft dit niet allemaal alleen uit te zoeken. Met kennis, inzicht en iemand die naast je staat, wordt de overgang niet minder spannend maar wél een stuk beter te begrijpen én te dragen.

Download hier de Overleef De Overgang Methode en begin direct aan jouw plan van aanpak om het heft weer in handen te nemen

of

Kies voor 1 op 1 begeleiding en plan een (online) consult met mij in