Waarom een sterke biologische klok essentieel is voor onze gezondheid
Dit weekend wordt de klok verzet. Ik heb er altijd veel last van. Zeker bij de zomertijd. Vaak ben ik de eerste dagen moe, wat gespannen en slaap slechter. Ik mis het uurtje echt! Eigenlijk een soort van mini jetlag.
Het verzetten van de klok gaat ieder jaar gepaard met veel discussie. Biologisch gezien is zo’n verandering eigenlijk helemaal niet zo goed voor onze gezondheid. En naar de zomertijd verschuiven ook niet. Waarom is dat zo? En waarom heeft de één er zoveel last van en de ander nauwelijks of helemaal niet? Ik ga het uitleggen én ik 5 tips voor een sterke biologische klok. Je zult je gelijk wat beter voelen!
Een sterk bioritme is belangrijk
Wie mij al een tijdje volgt op social media weet dat gezondheid en vitaliteit veel meer is dan alleen gezond eten en regelmatig bewegen. Een sterk bioritme door een sterke biologische klok geeft een belangrijke bijdrage aan onze vitaliteit en ons dagelijks welzijn.
Lees ook; 9 praktische tips om beter te slapen >
Wat doet de biologische klok?
De biologische klok zorgt voor het ‘gelijk lopen’ van alle automatische processen in ons lichaam met de 24-uurs licht/donker cyclus. Ons lichaam moet weten wanneer het dag of juist nacht is. Overdag moeten er tenslotte andere processen plaatsvinden dan ’s nachts. Logisch dus dat - wanneer dit proces goed verloopt - we ons ook veel beter voelen.
Meer weten? Download mijn gratis webinar Hoe word en blijf ik gezond en fit? >
Een verstoord bioritme
Aan de andere kant geeft een verstoorde biologische klok allerlei problemen zowel lichamelijke als psychisch. Van lastig, zoals bijvoorbeeld een jetlag tot ernstig. Denk dan aan depressie, diabetes, obesitas of kanker.
Hormonen en ons bioritme
Onze hormoonproductie en ook onze hormoongevoeligheid is onderhevig aan een 24 uurs-ritme. Deze wordt aangestuurd door…. jawel de biologische klok. Om een voorbeeldje te noemen: in de ochtend zijn onze cellen heel gevoelig voor insuline. Dat wil zeggen dat de alvleesklier maar een beetje insuline hoeft te maken om ervoor te zorgen dat de cellen suiker uit het bloed opnemen. Je lichaam kan daarom ’s ochtends het beste koolhydraatrijke voeding verwerken. Gedurende de dag neemt de insulinegevoeligheid van de cellen af en ’s avonds zijn je cellen het minst gevoelig voor insuline. De alvleesklier moet extra insuline produceren om de bloedsuikerspiegel na het eten in het gareel te houden. Laat op de avond eten betekent daarom dat je sneller dik wordt van je maaltijd!
Ook de productie van het groeihormoon kent eenmaal per dag een grote piek. Dat is drie a vier uur na een slapengaan. Deze ‘golf’ van het groeihormoon zorgt voor een goed herstel van je lichaam terwijl je slaapt. Erg belangrijk dus! Ik noem het ook in mijn blog over stress. Insuline remt echter de werking van groeihormoon en dus herstel je minder goed.
De klok verzetten
Grote zaken en kleine zaken - zoals bijvoorbeeld het verzetten van de klok - kunnen de biologische klok ontregelen. Ons systeem loopt dan niet meer in de pas met onze omgeving. En dat merk je!
Waarom heeft de één meer last van het verzetten van de klok dan de ander?
Zoals met alles in ons lichaam zijn er vele factoren die bepalen of je van een bepaald gegeven last hebt of überhaupt ervaart. Dat is ook zo met de gevoeligheid van de biologische klok. Gedeeltelijk is dit erfelijk bepaald. Maar ook bijvoorbeeld de mate van stress die je ervaart speelt een rol in de mogelijke ontregeling. Wat betreft de zomertijd-perikelen daar hebben de avondmensen (het late-type) over het algemeen meer last van dan de ochtendmensen. De avondmensen moeten al opstaan terwijl hun biologische klok echt nog aangeeft dat het nacht is. Voor de ochtendmensen speelt dit veel minder.
Lees ook: je hebt maar 1 ding nodig om goed te slapen >
Het van slag zijn van de biologische klok is te merken aan bijvoorbeeld:
een verstoord slaap-waakritme
concentratieproblemen
verstoring van het eetpatroon
verstoring van de stoelgang, obstipatie of diarree
gebrek aan energie
hoofdpijn, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen
5 tips voor een ijzersterk bioritme
Nu je weet waarom het zo belangrijk is om ijzersterk bioritme te hebben, kan ik je de volgende 5 tips geven:
Zorg voor (dag)licht in de ochtend en dan het liefste buiten. Je lichaam weet dan wanneer het ochtend is en weet dan dus automatisch ook dat het zo’n 12 uur later avond is. Je zult beter slapen!
Wees voorzichtig met (blauw) licht (beeldschermen) in de avond. Dim al je verlichting in de avond. Gebruik 2 uur voor het naar bed gaan geen beeldschermen meer. Of - ook goed - maak een wandeling in de schemering/donker. Je lichaam weet zo dat het avond/nacht is.
Beweeg voldoende overdag. Het liefst buiten, want dan pak je extra veel daglicht. Door in beweging te komen weet je lichaam ook dat het dag is.
Zoek een voor jouw passend ritme en houd je eraan. Bijvoorbeeld op vaste tijden naar bed gaan en ’s ochtends opstaan. Houd je er in het weekend ook aan. Je biologische klok is ‘dol’ op rust en regelmaat ;-)
Eet ’s avonds geen grote maaltijden. Eten is voor overdag! Hoe meer je ’s avonds eet hoe meer je biologische klok ‘denkt’ dat het dag is. Eet bovenal ’s avonds geen suiker (snelle koolhydraten) en zout. Beide zorgen ervoor dat je lichaam het signaal krijgt dat het tijd is voor actie. Als je gevoelig bent dan zal je lichaam in de war raken.
Ook een ijzersterk bioritme krijgen?
Er valt nog veel meer te vertellen over onze biologische klok. Sinds ongeveer 2010 weten we dat organen en cellen in ons lichaam worden aangestuurd door de biologische klok. De biologische klok heeft niet alleen invloed op de hersenen, maar ook op de rest van het lichaam. Bijvoorbeeld op ons slaap-waakritme, op ons lichaamstemperatuur en onze stresshormoonspiegels. Ik vertel je er alles over tijdens mijn Masterclass Biologische Klok en Goed Slapen. En zoals de titel al doet vermoeden…. In deze Masterclass vertel ik je ook over het belang van slaap en geef ik tips om kwalitatief goed te slapen. Bestel nu deze online Masterclass! Je ontvangt ‘m per e-mail en bekijkt deze wanneer jij tijd en zin hebt. Bijvoorbeeld tijdens het opvouwen van de was, lekker in bad of ‘s avonds met een dekentje op de bank.
Download mijn 5 belangrijkste gezondheidstips
Download gratis mijn 5 belangrijkste tips om gezond en fit te worden en te blijven Download >
Ik ben Marianne Bleumink, ik ben biomedicus en van jongs af aan gefascineerd door de werking van ons lichaam. Ik ben daarom Medische Biologie gaan studeren aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Deze studie is een combinatie van geneeskunde en biologie, waarin de kennis over zowel de gezonde als de zieke mens centraal staat. Daarna heb ik jarenlang gewerkt als docent bij de opleiding voor doktersassistenten. Hier doceerde ik de vakken Medische Kennis, Anatomie, Fysiologie en Pathologie. In 2017 ben ik voor mijzelf begonnen. Waarom? Steeds vaker kreeg ik van familie en vrienden vragen over ziekte, gezondheid, voeding, slaap en vitaliteit. Mijn antwoorden gaven hen inzicht in hun eigen lichaam, waardoor zij meer begrip en rust kregen. Toen ik merkte welk effect mijn uitleg had, wilde ik niets liever dan mijn kennis met nog meer mensen delen, zodat ook zij inzicht krijgen in het functioneren van hun eigen lichaam. Ik geef daarom online masterclasses over Vitaliteit en Gezondheid, ik adviseer en begeleid bij medische vraagstukken en begeleid werkgevers en hun medewerkers bij bijvoorbeeld burn-out klachten of een (chronische) ziekte.
